G.J. van Winsen-Arper, 1917. Bron: familie archief
‘Waarom is er zo weinig bekendheid gegeven aan de vrouwelijke meubelontwerpster Gertrud Arper’ een vraag die wij kregen van Machteld, de kleindochter van Gertrud Arper, meubelontwerpster. Voor ons (L.O.V.) was dit aanleiding om te gaan speuren. Machteld gaat verder in haar brief:
‘In het maandblad van L.O.V. van 15 maart 1917 wordt bij het rijtje ontwerpers als eerste mijn grootmoeder mej. G. Arper genoemd. Ik verbaas mij erover dat er in de literatuur over L.O.V. altijd gesproken wordt over mannelijke ontwerpers, en dat er tot op heden geen aandacht is voor de eerste en tot dan toe enige vrouw (bij mijn weten) die als ontwerpster voor L.O.V. in die vroege jaren gewerkt heeft. Ik vraag me tevens af of de Stichting wellicht beschikt over informatie betreffende werk van de hand van mijn grootmoeder, of bijv. het tijdstip waarop zij is weggegaan bij de LOV. Momenteel ben ik bezig met een onderzoek naar mijn grootmoeder in samenwerking met Museum Kröller-Muller; Gertrud Arper heeft ook daar 5 jaar gewerkt als meubelontwerpster ten behoeve van de huizen van de Kröllers’.
Gertrud Arper studeerde aan de Kunstgewerbe Schule te Weimar in Duitsland. Nadat ze afgestudeerd was, werd ze uitgenodigd om te komen werken bij W.H. Muller en co. Het was Henry van de Velde, directeur van de Kunstgewerbe Schule die haar introduceerde bij Mevrouw Kröller- Műller. Arper werkte hier van 1915 tot en met 1920.
In dezelfde tijd (van 1917 t/m 1927) werkte Gertrud Arper als freelance ontwerper voor de LOV. Waarschijnlijk was het H.P. Berlage die haar bij LOV introduceerde. Haar naam staat op diverse brochures van de LOV vermeld, evenals een door haar ontworpen meubelen voor een dameskamer, uitgevoerd in mahonie met zwarte fluwelen bekleding. Arper was overigens niet de enige vrouwelijke ontwerpster die voor de LOV werkzaam was. Vanaf 1926 was Ida Falkenberg- Liefrinck eveneens werkzaam voor de LOV. Haar eerste opdracht was de inrichting van het huis van haar ouders, die in Oosterbeek woonden. (Zie: https://erfgoedlov.org/ida-falkenberg-liefrinck-1901-2006).
Uit maandblad LOV, 1917. Ontwerp G. Arper
Omdat Machteld onderzoek doet naar haar grootouders, is de vraag bijna onvermijdelijk of ze ook een link heeft gevonden met het Jachtslot Sint Hubertus, Berlage en de LOV. Mede omdat de diverse informatie die we al vergaard hadden over het Jachtslot geen duidelijkheid boden wie nu de ontwerpers waren van de meubelen die daar staan en er wel mogelijk sprake zou kunnen zijn van enige betrokkenheid door de LOV. Zowel in het boek van Karin Gaillard als in het boek over het Raadhuis van Usquert wordt verwezen naar de eerdere samenwerking met Berlage en de LOV.
Ondertussen deed ik nog navraag of er meer vrouwelijke meubelmaaksters bekend zouden zijn die voor de LOV gewerkt hebben. Tot nu toe nog zonder resultaat.
Machteld: ‘Zelf ben ik bezig om het leven en werk van mijn grootouders in kaart te brengen en op te schrijven. Niet alleen mijn grootmoeder heeft bij de Krōllers gewerkt (zeker 5 jaar), maar ook mijn grootvader (1 jaar). Zij hebben zich onder andere beziggehouden met het tekenen van meubelen t.b.v. St Hubertus. Van mijn grootmoeder staat vast dat zij de gehele kinderkamer ontworpen heeft; de andere meubelen zijn nog in onderzoek. Momenteel ben ik bezig samen met conservator Bas Mūhren onderzoek naar een en ander te doen.
Mijn grootouders hebben elkaar bij Műller en co leren kennen en zijn in 1920 getrouwd..
Vlak voor haar overlijden heeft mijn grootmoeder veel van haar tekeningen “opgeruimd”; d.w.z. vernietigd. Het is voor mij dan ook puzzelwerk met de dingen die wel bewaard zijn gebleven zoals enkele exemplaren van het maandblad van L.O.V. met haar naam daarop vermeld’.
Dat er nog maandbladen zijn van de LOV is wel uniek. De Stichting heeft enkele kopieen gekregen t.b.v. het archief wat de Stichting aan het opbouwen is, van zowel Machteld als andere eigenaren die er gelukkig de waarde van inzagen en dit met de Stichting gedeeld hebben.
Het onderzoek naar de grootouders van Machteld loopt nog.
Mocht u als lezer van dit artikel ook informatie hebben, of bent u bekend met andere vrouwelijke ontwerpsters die voor de LOV werkzaam zijn geweest, dan horen we dit graag.
U kunt uw reactie sturen naar: Info@erfgoedlov.org
Ingrid Mispelblom Beyer
Boeken:
- 1910-1935 L.O.V. een idealistische meubelfabriek.
Karin Gaillard - Het Jachthuis Sint Hubertus als een totaalkunstwerk van Berlage…of toch niet?
Roelof Siegers - Het Jachthuis Sint Hubertus. Van ontwerp tot monument.
Bram Haak en Roelof Siegers - Hubertus
Het jachthuis van H.P. Berlage voor de familie Kröller- Műller. - Vrouwen in Vormgeving 1880- 1940
Groot